Dobrzeń Mały

       Od czasów najdawniejszych należała wioska Dobrzeń Mały do parafii Czarnowąsy i pozostała aż do sekularyzacji w roku 1810 wsią klasztorną, to jest własnością klasztoru Panien Norbertanek w Czarnowąsach. Dobrzeń Mały do wsi tegoż klasztoru, które stanowią darowiznę księcia Kazimierza, jego przodków oraz różnych baronów, należy od roku 1228. Kazimierz daruje wsiom klasztornym, więc i tej wiosce, następujące wolności: niższe sądownictwo (wyższe zastrzega sobie), wszelkie opłaty sądowe, ludność zwalnia od wszelkich ciężarów prawa książęcego, nadto zwalnia je od budowy i utrzymywania grodów, od udziału w wyprawach poza granice kraju, zastrzega sobie tylko pomoc w wypadku niespodziewanego napadu wroga na jego ziemię.

       Dnia 26 kwietnia 1322 r. prałat czarnowąski Wacław (Wenzel) jedną zwłokę ziemi małodobrzeńskiej (in parvom Dobrzen) uwolnił od prawa polskiego. W roku 1328 otrzymała od prepozyta czarnowąskiego cała wioska prawo niemieckie. Podług katastru z roku 1723 posiadała gmina sołtysa i 14 chłopów ("gburów") i jednego zagrodnika. W roku 1783 liczba "gburów" była ta sama.

       W roku 1840 naliczono tu zaledwie 19 domków i 127 mieszkań­ców. W 1865 r. liczył Dobrzeń Mały 10 "gburów", 6 półkmieci, jednego zagrodnika, 27 posiadaczy mniejszych domostw i 44 "komorników". W roku 1929 było w tej wiosce 746 katolików i jeden żyd, a w 1956 roku 802 katolików.

       Czy w dawnych czasach Dobrzeń Mały posiadał jaką szkółkę, nie wiadomo. Huffnagel nie wspominał w swych obszernych rocznikach takowej. Uwaga umieszczona w sprawozdaniu wizytacyjnym z 21 maja 1687 r., że w kościele w Dobrzeniu Wielkim śpiewa ktoś z Dobrzenia Małego nie dowodzi jeszcze, że tym śpiewakiem był nauczyciel. Stwierdzono jednakże, że przynajmniej od roku 1807 dzieci małodobrzeńskie uczęszczały do szkoły w Dobrzeniu Wielkim. Ten stan utrzymał się aż do roku 1869, w którym to w Dobrzeniu Małym utworzono własny system szkolny. W tym więc roku ubyło w szkole wielkodobrzeńskiej 60 do 70 dzieci. W roku 1927 szkoła katolicka w Dobrzeniu Małym miała trzy klasy z 141 dziećmi szkolnymi.

       W roku 1913 parafia wielkodobrzeńska została za staraniem ruchliwego księdza proboszcza Mikołaja Knosały znacznie powiększona po utracie Kup i Łacy przez włączenie do niej Dobrzenia Małego.